بیماری عفونت کیسه زرده جوجه ها
زردی یا التهاب بند ناف یکی از شایع ترین علل مرگ و میر جوجه ها در هفته اول زندگی است. بنابراین این بیماری در جوجه های تازه متولد شده بیشتر دیده می شود. در واقع، هنگامی که جوجه ها از تخم بیرون می آیند، کیسه زرده هنوز به خوبی توسط بدن آن ها جذب نمی شود. به همین دلیل توصیه می کنیم جوجه ها حداقل به مدت 24 ساعت در انکوباتور نگهداری شوند و به آنها غذا داده نشود. در غیر این صورت جوجه به طور کامل زرده را جذب نمی کند و در معرض عفونت و بیماری قرار می گیرد. در این مقاله به بیان علائم عفونت زرده و راه های درمان و پیشگیری این بیماری می پردازیم.
عامل ایجاد بیماری بند ناف
این یک بیماری عفونی است که توسط باکتری های مخربی مانند باسیلوس سریوس، سودوموناس، پروتئوس، E. coli و … ایجاد می شود. این باکتری های مخرب حاوی آنزیم های مورد نیاز برای تجزیه زرده و در نتیجه استفاده و تقویت آن هستند.
علت شناسی
علت اصلی عفونت ناف در جوجه ها تماس کیسه زرد رنگ با سطوح آلوده است. اگر ناف جوجه قبل از بسته شدن کامل در معرض محیط های آلوده قرار گیرد، باکتری می تواند به راحتی از طریق تماس کور یا مستقیم به رنگ زرد تبدیل شود. بسته به نوع باکتری، تعداد مرگ و میر ناشی از این بیماری عفونی معمولاً در عرض 3 روز به حداکثر می رسد، اما گاهی اوقات تا 10 روز هم طول می کشد.
به طور کلی این بیماری 5 تا 10 درصد مرگ و میر را به همراه دارد، اما اگر عفونت شدید باشد، میزان مرگ و میر به 50 درصد می رسد. در موارد حاد مرگ ناشی از این بیماری عفونی قبل از خروج جوجه ها یا چند ساعت پس از تولد اتفاق می افتد.
اگر هر یک از این باکتری ها در محیط جوجه کشی یا داخل انکوباتور آلوده شود، جوجه ها به بیماری بند ناف مبتلا می شوند؛ بنابراین، لطفاً قبل از جوجه کشی، تخم های بارور شده و دستگاه جوجه کشی را به خوبی ضد عفونی کنید.
عفونت و بیماری در گله های مولد نیز می تواند باعث بیماری عفونت زرده شود؛ بنابراین، از تخم های بارور شده گله های آلوده استفاده نکنید.
البته علاوه بر عفونت، زرده درشت نیز یکی دیگر از عوامل ابتلا به این بیماری است. اگر مقدار زرده به طور غیرعادی زیاد باشد، احتمال ابتلای بند ناف جوجه به عفونت بیشتر است.
توجه داشته باشید در حین آماده سازی اگر جوجه به بیماری عفونت زرده آلوده شود در داخل دستگاه نیز شاهد باکتریهای آلوده هستیم. در نتیجه بیماری می تواند به سایر جوجه ها سرایت کند.
تأثیر دما و رطوبت جوجه کشی بر بیماری عفونت کیسه زرده
اگر رطوبت مورد نیاز برای جوجه کشی کمتر از حد مجاز باشد، شرایط مساعد برای عفونت زرد فراهم می شود. زیرا اگر جنین با رطوبت کم به دنیا بیاید، پوست آن خشک می شود و به غشای مخاطی می چسبد و بدن جوجه آن را به طور کامل جذب نمی کند. هنگامی که این بافت ها بدون جذب کامل توسط بدن در خارج از آن باقی می مانند، بافت های اطراف تحریک شده و تجزیه می شوند و آنها را مستعد ابتلا به عفونت می کند.
در برخی موارد مشاهده شده است که جوجه ها در اثر بیماری نمی میرند بلکه به دلیل عوارض عفونت به کندی رشد می کنند. در برخی موارد جوجه ها به راحتی آلوده می شوند، اما شرایط نامناسب پرورش مانند درجه حرارت پایین یا تحمل گرسنگی باعث ضعیف شدن جوجه ها و مرگ آنها می شود.
علائم بیماری عفونت کیسه زرده جوجه ها
بیماری عفونت کیسه زرده جوجه ها علائم بسیار واضحی دارد و به راحتی با سایر بیماری های طیور قابل شناسایی است. مهمترین علائم این بیماری را می توان به تورم و تنش در شکم، انسداد ناف و التهاب در مقعد پرندگان، سبک زندگی بی تحرک، بی اشتهایی و لرز و … اشاره کرد.
علاوه بر این، جوجه مبتلا به عفونت کیسه زرده در اطراف منبع حرارتی یا لامپ مصنوعی جمع می شود و سر او آویزان است.
زمانی که پرندگان و مادران تخم‌گذاری به بیماری‌ها یا ویروس‌های خاصی مبتلا می شوند، می توانند تخمدان های پرنده را آلوده کرده و در نهایت باعث عفونت زرده تخم مرغ در جوجه ها شوند. بنابراین در انتخاب گله برای خرید تخم های بارور دقت کنید.
عامل بیماری عفونت کیسه زرده جوجه ها E.coli، Proteus و Bacillus است که هم از طریق عفونت تخمدان و مجرای تخمک و هم در پوسته جدید تخم مرغ می تواند وارد زرده شود.
بستر سرد جوجه های تازه متولد شده نیز در بروز و تشدید این بیماری مؤثر است.
مصرف غذاهای آلوده و ناسالم یکی دیگر از عوامل بروز عفونت های صفراوی خواهد بود.
تغییر ناگهانی دمای روز و شروع شوک گرمایی نیز بر گسترش بیماری تأثیر می گذارد.
جوجه ها باید 24 تا 48 ساعت پس از تولد با زرده خود تغذیه شوند، اما برخی از تولید کنندگان به آنها بعد تولد دان می دهند که همین کار باعث مصرف نشدن زرده و عفونی شدن جوجه ها است.
استفاده از دستگاه جوجه کشی آلوده و درست ضدعفونی نکردن آن قبل از جوجه کشی نیز می تواند باعث ورود باکتری به تخم و ایجاد عفونت ثانویه شود که گاهی اوقات جوجه های داخل تخم را از بین می برد.
جوجه هایی که در شرایط بد و رطوبت کم به دنیا می آیند زرده را کاملاً جذب نمی کنند و بخشی از آن به دیواره ناف می چسبد که به دلیل خشک شدن زودرس زرده و غشای پوست راه ورود به زرده غیرممکن می شود که در اصطلاح می گویند جوجه ها دچار التهاب یا ورم بند ناف شده اند.
درمان بیماری عفونت کیسه زرده جوجه ها
متاسفانه، هیچ درمان قطعی برای عفونت کیسه زرده جوجه ها وجود ندارد. حتی اگر آنتی بیوتیک مناسب با توجه به نوع باکتری استفاده شود، باز هم نتایج رضایت بخشی حاصل نخواهد شد. از آنجایی که جوجه هایی که به شدت تحت تاثیر این بیماری قرار گرفته اند می میرند، بعید است که جوجه ها با آنتی بیوتیک درمان شوند.
پیشگیری از بیماری عفونت کیسه زرده جوجه ها
برای کاهش مرگ و میر و جلوگیری از عفونت کیسه زرده جوجه ها، باید موارد زیر را انجام دهید:
– تخم های بارور شده و دستگاه های جوجه کشی باید از قبل به طور کامل ضدعفونی شوند. همچنین در هنگام انتقال تخم نطفه دار به دستگاه یا اضافه شدن تخم جدید به شانه دستگاه جوجه کشی باید نکات بهداشتی را رعایت کرد تا از ورود باکتری جلوگیری شود.
– تخم بارور شده ای که ترک دارد را هرگز در دستگاه جوجه کشی قرار ندهید.
– دما و رطوبت جوجه کشی باید به دقت کنترل شود. پس از دستگاه های با کیفیت استفاده کنید.
– هنگام استفاده از انکوباتور، اپراتور باید تمام الزامات بهداشتی را رعایت کند. همچنین لازم است اپراتور دستگاه جوجه کشی دستان خود را قبل از دست زدن به دستگاه یا دست زدن به تخمک های بارور شده در هنگام شمارش اسپرم و … ضدعفونی کند.
– محل لانه سازی و محل جابه‌جایی جوجه ها به خصوص جعبه های عملیاتی باید تمیز و مرتب باشد.
– به مدت 24 ساعت بعد از به دنیا آوردن جوجه های تازه متولد شده از تغذیه آن ها خودداری کنید. در غیر این صورت کیسه تخم مرغ به طور کامل جذب بدن نمی شود و بیشتر در معرض عفونت قرار می گیرد.
– در دوره اولیه به جوجه ها الکترولیت و مولتی ویتامین بدهید.
– مصرف برخی آنتی بیوتیک ها در سنین پایین می تواند به پیشگیری از این بیماری کمک کند.
همچنین لازم است بدانید که جوجه های مبتلا به بیماری بند ناف باید در اسرع وقت از سایر جوجه های سالم جدا شوند. از آنجایی که این نوع جوجه ها ضعیف هستند و احتمال دارد زیر پای سایر جوجه های قوی تر له شوند، بنابراین بیماری می تواند به جوجه های سالم هم سرایت کند.
